تفاوت حافظه HDD و SSD
تفاوت حافظه HDD و SSD ، به منظور انتخاب بهترین حافظه برای سیستم کامپیوتر اولین و مهم‌ترین قدم درک و شناخت تفاوت حافظه HDD و SSD می‌باشد. یکی از مهم‌ترین بخش‌ها و قطعات سیستم‌های کامپیوتری حافظه آن می‌باشد. حافظه‌ها بسته به نوع کاربری افراد می‌توانند دارای ظرفیتهای گوناگونی باشند. تا چند سال پیش فقط یک نوع حافظه در بازار تجهیزات کامپیوتری وجود داشت که با نام حافظه HDD (هارد اینترنال کامپیوتر) شناخته می‌شدند در نتیجه تنها حق انتخاب خریداران سیستم‌های کامپیوتری بودند. اما با پیشرفت فناوری در سال‌های اخیر نوع دیگری از حافظه‌ها موسوم به حافظه‌های SSD پای به میدان گذاشتند و رقابت تنگاتنگی را با حافظه‌های HDD ایجاد کرده‌اند. هریک از این نوع حافظه‌ها دارای یک سری قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص می‌باشند که ممکن است باعث برتری یکی بر دیگری شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی‌ها و تفاوت‌های میان این دو نوع حافظه بپردازیم.
حافظه HDD و SSD کدام انتخاب بهتری است ؟
زمانی که تصمیم به خرید سیستم رایانه جدید یا لپ‌تاپ دارید یا به دنبال ارتقاء سیستم کامپیوتر خود هستید، مشاوره‌های زیادی از افراد مختلف دریافت می‌کنید که شما را به خرید حافظه HDD و SSD توصیه می‌کنند و این موضوع قطعا شما را سر در گم خواهد کرد که کدام یک برای شما بهتر است؟ تفاوت حافظه HDD و SSD چیست؟
در این مقاله قصد داریم با بررسی قابلیت‌ها و ویژگی‌های هر کدام از این حافظه‌ها شما را در انتخاب مناسب‌ترین حافظه برای خرید سیستم جدید یا ارتقاء آن راهنمایی کنیم.
حافظه HDD چیست ؟
در صورت داشتن رایانه رومیزی (Desktop) فارغ از سیستم عاملی که از آن استفاده می‌کنید، به احتمال زیاد یک حافظه یا هارد دیسک سنتی بر روی سیستم شما نصب شده است که نسبت به ذخیره فایل‌ها و نصب برنامه‌ها بر روی آن اقدام می‌کنید.
هارد دیسک‌های سنتی یا حافظه‌های HDD از یک دیسک دایره‌ای تشکیل شده‌اند، که در اصطلاح به آن پلاتر می‌گویند، و کلیه اطلاعات شما اعم از مدارک و مستندات، فایل‌های تصویری، صوتی و ویدئویی بر روی این دیسک ذخیره می‌شوند. این نوع حافظه‌ها دارای یک وسیله بازو مانند هستند که به آن هد (Head) گفته می‌شود و وظیفه خواندن یا نوشتن اطلاعات بر روی دیسک به عهده هد می‌باشد.
مکانیسم عمل در این حافظه‌ها به این صورت می‌باشد که دیسک یا پلاتر می‌چرخد و به هد خواندن/نوشتن اجازه می‌دهد که اطلاعات را از روی دیسک بخواند یا بر روی دیسک بنویسد و ذخیره کند. هر چه این دیسک سریعتر بچرخد، هارد دیسک سریعتر عمل می‌کند در نتیجه بر روی سرعت نصب برنامه‌های مختلف و در نهایت سرعت پاسخ‌دهی سیستم عامل شما تأثیر خواهد گذاشت.
هارد دیسک‌های قدیمی‌تر از پورت‌های IDE جهت اتصال به مادربرد استفاده می‌کنند اما در هارد دیسک‌های مدرن از درگاه SATA استفاده می‌شود. آخرین نسخه فناوری به کار رفته در این نوع درگاه، SATA 3.0 می‌باشد که سرعت انتقال اطلاعات فوق‌العاده‌ای را برای هارد دیسک به ارمغان می‌آورد.
حافظه SSD چیست ؟
حافظه‌های SSD که مخفف عبارت Solid State Driver می‌باشد جدیدترین فناوری ذخیره‌سازی موجود می‌باشند که البته مدت زیادی از حضور آن نمی‌گذرد و آن چنان که باید به کار نمی‌رود. احتمال دارد که با خرید یک لپ‌تاپ مدرن شاهد به کار رفتن حافظه SSD در آن باشید.
همانطور که از نام حافظه‌های SSD پیداست، این نوع حافظه‌ها بر خلاف حافظه‌های HDD هیچ قسمت متحرکی ندارند. در عوض این هارد دیسک‌ها از حافظه فلش NAND استفاده می‌کنند. هرچه حافظه فلش NAND در یک هارد دیسک SSD بیشتر باشد، آن هارد دیسک از ظرفیت ذخیره‌سازی بیشتری برخوردار است. فناوری مدرن به هارد دیسک‌های SSD این اجازه را می‌دهد که بتوانند از حافظه‌های NAND بیشتری استفاده کنند در نتیجه می‌توانند حافظه ذخیره‌سازی به اندازه HDD داشته باشند.
بسیاری از حافظه‌های SSD جهت اتصال به مادربرد به رابط SATA مجهز هستند بنابراین می‌توانند در همان جایگاه نصب حافظه‌های HDD نصب شوند با این تفاوت که از اندازه کوچکتر برخوردارند. سرعت انتقال اطلاعات از طریق درگاه SATA در حدود 600 مگابایت بر ثانیه می‌باشد که برای حافظه‌های HDD بسیار خوب می‌باشد در حالی که حافظه‌های SSD ظرفیت سرعت به مراتب بالاتری دارند و با استفاده از این درگاه قادر به استفاده از تمام ظرفیت خود نمی‌باشند.
به منظور عبور از این تنگنا می‌توانید حافظه‌های SSD که دارای رابط PCIe هستند را انتخاب کرده و استفاده نمایید. رابط‌های PCIe سرعت به مراتب بالاتری را به ارمغان می‌آورند. یکی دیگر از درگاه‌های متداول برای نصب SSDها درگاه M.2 می‌باشد. در لپ‌تاپ‌ها معمولا از این درگاه استفاده می‌شود. SSDهای دارای درگاه M.2 معمولا اندازه کوچکتری دارند و بدون اینکه مزاحمتی برای بقیه تجهیزات ایجاد کنند می‌توانند به مادربرد نصب شوند. فناوری NVMe جدیدترین فناوری موجود در SSDها است که سرعت انتقال اطلاعات شگفت‌انگیزی را به ارمغان می‌آورد.
مقایسه ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلیدی حافظه HDD و SSD
با معرفی انجام شده دریافتیم که تفاوت حافظه HDD و SSD در بعضی ویژگی‌ها و قابلیت‌ها می‌باشد که این دو حافظه را از یکدیگر متمایز می‌کند. برتری هر کدام از آن‌ها در یک سری از ویژگی‌ها، فرآیند انتخاب حافظه مناسب را برای کاربران سخت و پیچیده می‌کند. پس از معرفی این حافظه‌ها و آشنایی با ساختار و نحوه عملکرد آن‌ها در این قسمت قصد داریم به مقایسه ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلیدی این حافظه‌ها بپردازیم تا فرآیند انتخاب حافظه مناسب تا حد زیادی تسهیل شود.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر قیمت :
در دوراهی انتخاب بین حافظه HDD و SSD اولین و بزرگترین تفاوتی که می‌توان به آن اشاره کرد، قیمت آ‌ن‌هاست. طبیعتا حافظه‌های SSD نسبت به حافظه HDD هم ظرفیت خود از قیمت بالاتری برخوردارند. حتی برخی از حافظه‌های SSD از سایر حافظه‌های هم نوع خود نیز گران‌تر هستند.
حافظه‌های SSD قدیمی‌تر دارای درگاه اتصال SATA از حافظه‌های دارای درگاه M.2 و PCIe ارزان‌تر می‌باشند. حتی این نوع حافظه‌ها از نظر قیمت خیلی تفاوتی با حافظه‌های HDD ندارند.
اگر شما با هزینه کم می‌خواهید حافظه‌ای با ظرفیت بالا داشته باشید حافظه‌های HDD بهترین گزینه برای شما هستند. هزینه تولید حافظه‌های HDD برای تولید کنندگان به مراتب پایین‌تر است به همین دلیل از قیمت ارزان‌تری برخوردارند. در حالی که حافظه‌های SSD به علت فناوری پیشرفته‌تری که در تولید آن‌ها بکار رفته است هزینه تولید بیشتری دارند در نتیجه نسبت به حافظه HDD هم ظرفیت خود از قیمت به مراتب بالاتری برخوردارند.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر ظرفیت :
پس از بررسی تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر قیمت، حالا نوبت مقایسه آن‌ها از نظر ظرفیت ذخیره‌سازی می‌باشد که عاملی بسیار وابسته به قیمت می‌باشد. به طور کلی اگر فضای ذخیره‌سازی زیادی لازم دارید بهترین گزینه برای شما حافظه HDD است.
ظرفیت در دسترس حافظه‌های HDD برای کاربران عادی بین 40 گیگابایت تا 12 ترابایت می‌باشد. این در حالی است که برای مصارف سازمانی ظرفیتهای بسیار بالاتری از این نوع حافظه در دسترس می‌باشد. این روزها می‌توانید یک حافظه HDD با ظرفیت 2 ترابایت را با قیمتی مناسب تهیه کنید که فضای ذخیره مناسبی را در اختیار شما می‌گذارد. ظرفیتهای 8 تا 12 ترابایت این حافظه‌ها معمولا برای استفاده در سرورها و یا سیستم‌های NAS، جایی که شما به فضای ذخیره‌سازی بیشتری نیاز دارید، به کار می‌روند.
حافظه‌های SSD اولیه دارای همچین ظرفیت ذخیره‌سازی نبودند اما به لطف پیشرفت فناوری امروزه SSDهایی تولید و طراحی شده‌اند که دارای ظرفیت در حد ترابایت می‌باشند اما از قیمت بسیار گزافی برخوردار هستند که شاید کاربران عادی توان خرید آن را نداشته باشند. با توجه به سرعت انتقال اطلاعات بالا در حافظه‌های SSD توصیه ما این است که یک حافظه با ظرفیت 160 تا 256 گیگابایت از نوع SSD برای نصب سیستم عامل و برنامه‌های مختلف در نظر بگیرید و برای ذخیره فایل‌ها از یک حافظه HDD با ظرفیت بالا استفاده کنید.
در مورد استفاده از هاردهای HDD نیز توصیه می‌شود بجای استفاده از یک هارد با ظرفیت بالا از چند هارد با ظرفیت کمتر استفاده کنید. به این علت که در صورت استفاده از یک حافظه در صورت ایجاد مشکل همه آنچه که دارید از دست می‌رود اما در صورت استفاده از چند حافظه با از دست رفتن یکی از آن‌ها همه فایل‌های شما از دست نمی‌رود.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر سرعت :
در رقابت تفاوت حافظه HDD و SSD سرعت یک عامل بسیار مهم و تأثیرگذار می‌باشد. سرعت حافظه‌های SSD به مراتب نسبت به حافظه‌های HDD بالاتر می‌باشد زیرا فناوری در حافظه‌های SSD مدام در حال پیشرفت می‌باشد اما برای حافظه‌های HDD در فناوری SATA III درجا زده و باقی مانده است. بنابراین سرعت در حافظه‌های HDD مدت‌هاست که پیشرفتی نداشته است.
سرعت در حافظه‌های HDD تا حد زیادی به RPM (دور در دقیقه) دیسک وابسته است. پس هر چه سرعت چرخش دیسک در دقیقه بیشتر باشد سرعت حافظه نیز بیشتر خواهد بود. اکثر حافظه‌های HDD دارای سرعت چرخش 5400rpm می‌باشند که کمترین میزان برای این حافظه‌ها است. بالاترین سرعت چرخش برای این حافظه‌ها 7200rpm می‌باشد که مدرن‌‌ترین حافظه‌ها بر این اساس رتبه‌بندی می‌شوند.
سرعت حافظه‌های HDD و SSD چه برای سرعت خواندن اطلاعات چه برای سرعت نوشتن، بر حسب مگابایت بر ثانیه اندازه‌گیری می‌شود. حافظه‌های HDD دارای سرعت چرخش 5400rpm معمولا دارای سرعت 100 مگابایت بر ثانیه و با سرعت چرخش 7200rpm دارای سرعت 150 مگابایت بر ثانیه می‌باشند.
حافظه‌های SSD چون دارای قسمت‌های مکانیکی نیستند سرعت در آن‌ها به سرعت چرخش بستگی ندارد، بلکه به فناوری بکار رفته و نوع درگاه اتصال به مادربرد وابسته است. سرعت خواندن اطلاعات در حافظه‌های دارای درگاه SATA در حدود 550 مگابایت بر ثانیه و سرعت نوشتن 520 مگابایت بر ثانیه می‌باشد که در نمونه‌های سریعتر می‌تواند به حداکثر 600 مگابایت بر ثانیه برسد. بنابراین در حافظه‌های دارای درگاه SATA با تمام محدودیت‌های سرعت باز هم سرعتی معادل 4 برابر سرعت حافظه HDD را در اختیار دارید.
در حافظه‌های SSD دارای درگاه M.2 یا PCIe این سرعت به 1.2 تا 1.4 گیگابایت بر ثانیه می‌رسد که اگر کمی بودجه خود را افزایش دهید می‌توانید با خرید حافظه‌های پیشرفته‌تر به سرعت 2.2 گیگابایت بر ثانیه دست یابید.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر طول عمر :
همانطور که اشاره شده حافظه‌های SSD فاقد قطعات مکانیکی هستند بنابراین در صورت زمین خوردن یا وارد شدن ضربه به آن‌ها احتمال از دست رفتن اطلاعات بسیار پایین است. در حافظه‌های HDD بین هد و دیسک در زمان روشن بودن سیستم فاصله‌ای در حدود چند نانومتر وجود دارد که این مقدار در زمان خاموش بودن کمی بیشتر می‌شود. اما با این شرایط باز هم این حافظه‌ها در برابر ضربه بسیار آسیب‌پذیر هستند.
عمر مفید حافظه‌های SSD به دلیل نداشتن قسمت‌های مکانیکی به مراتب بیشتر از حافظه‌های HDD می‌باشند در نتیجه اطمینان کاربران از امنیت اطلاعات ذخیره شده در این نوع حافظه‌ها بسیار بیشتر خواهد بود.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر اندازه و شکل :
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر اندازه و شکل بسیار مشهود می‌باشد. باز هم به دلیل بکار رفتن قطعات مکانیکی در حافظه‌های HDD اندازه و وزن آن‌ها نسبت به حافظه‌های SSD بیشتر است. هرچند سازندگان در سال‌های اخیر با کاهش فضای بین دیسک‌ها سعی کرده‌اند از اندازه و وزن حافظه‌های HDD بکاهند اما با این حال وزن حافظه‌های SSD تقریبا در حدود یک پنجم حافظه‌های HDD می‌باشد که این مقدار در حافظه‌های دارای درگاه M.2 کمتر از این خواهد بود.
تفاوت حافظه HDD و SSD از نظر سر و صدا و حرارت :
در این بخش نیز کفه ترازو به سمت حافظه‌های SSD سنگینی می‌کند. این نوع حافظه‌ها به دلیلی نداشتن قطعات مکانیکی هیچ سر و صدایی تولید نمی‌کنند. اما در حافظه‌های HDD حتی با استفاده از جدیدترین فناوری‌ها فرآیند حرکت هد بر روی دیسک و چرخش دیسک برای خواندن/نوشتن اطلاعات مقداری سر و صدا تولید می‌کند.
تفاوت حافظه HDD و SSD در تولید حرارت نیز به نفع حافظه‌های SSD می‌باشد. قسمت‌های مکانیکی حافظه‌های HDD برای حرکت و چرخش جهت خواندن/نوشتن اطلاعات به توان بیشتری نیاز دارد در نتیجه گرمای بیشتر تولید می‌کند اما در حافظه‌های SSD توان مصرفی کمتر در نتیجه گرمای کمتری نیز تولید می‌شود.
جمع‌بندی :
حافظه‌های SSD سریعتر، مقاوم‌تر و از توان مصرفی کمتری برخوردارند اما حافظه‌های HDD اقتصادی‌تر هستند مخصوصا زمانی که سراغ خرید حافظه‌های با ظرفیت بالاتر بروید. اما اگر همچنان در انتخاب نوع حافظه مناسب بر سر دوراهی مانده‌اید پیشنهاد ما استفاده همزمان از هر دو نوع حافظه می‌باشد. حافظه‌های SSD در دو نوع حافظه SSD اینترنال و اکسترنال عرضه می‌شود و به علت سرعت بالاتر و دوام بیشتر، برای نصب سیستم عامل و برنامه‌های کاربردی مناسب هستند و در کنار آن می‌توان برای ذخیره فایل‌های مختلف از حافظه‌های HDD با ظرفیت مناسب استفاده کرد. در این مقاله تلاش شد ویژگی‌ها و تفاوت‌های حافظه‌های HDD و SSD بررسی شود. اگر شما تجربه استفاده از این نوع حافظه‌ها را داشته و مزایا و معایب آن‌ها را تجربه کرده‌اید، تجربیات ارزشمند خود را با در میان بگذارید.
